Etyka i bezpieczeństwo — zasady bez ściemy

AI to mocne narzędzie. Użyteczne, ale tylko wtedy, gdy trzymasz ramy: prywatność, odpowiedzialność, weryfikacja i szacunek do ludzi. Tu masz skrót zasad, które działają w praktyce.

1) Główne ryzyka

• Nieścisłości / halucynacje — pewny ton ≠ prawda. Zawsze weryfikuj ważne rzeczy.
• Ujawnienie wrażliwych danych — wkleisz → wypłynie. Zasada „minimum danych”.
• Bias (stronniczość) — modele powtarzają wzorce z danych. Patrz krytycznie.
• Automatyzacja bez nadzoru — zła decyzja w pętli = duży kłopot.
• Deepfake / fałszywe treści — mogą uderzyć w Ciebie lub bliskich.

2) Odpowiedzialność

Decyzję podejmuje człowiek. AI doradza, ale to Ty podpisujesz się pod wynikiem. Ustal proste zasady: co AI może, a co wymaga Twojej akceptacji. Dokumentuj krytyczne kroki (kto/co/kiedy).

3) Prywatność danych

• Minimizacja — wklejaj tylko to, co konieczne.
• Anonimizacja — usuń imiona, adresy, identyfikatory.
• Miejsca danych — wiesz, gdzie i jak są przetwarzane.
• Kopie — szyfruj i ogranicz dostęp.

4) Prawo i licencje

• Prawa autorskie — nie wrzucaj cudzych materiałów bez licencji.
• Licencje danych i modeli — czytaj warunki użycia (komercja, atrybucja, ograniczenia).
• Wizerunek / RODO — twarze, głosy, dane osobowe wymagają zgód.

5) Dezinformacja i manipulacja

• Źródła — szukaj pierwotnych, nie powielaczy.
• Weryfikacja — 2–3 niezależne potwierdzenia przy ważnych rzeczach.
• Sygnatura czasu — patrz na datę publikacji i zdarzenia.
• Zdrowy sceptycyzm — szczególnie przy treściach „idealnie pod tezę”.

6) Dobre praktyki — checklista

• Cel → wynik — zanim napiszesz prompt, określ co chcesz dostać.
• Kontekst — podaj tylko to, co potrzebne do sensownej odpowiedzi.
• Format — poproś o listę, tabelę, kod — łatwiej sprawdzać.
• Weryfikacja — liczby licz „na zimno”, fakty sprawdzaj w źródłach.
• Logi — przy ważnych zadaniach zachowuj wersje i decyzje.
• Bezpieczne wyjścia — żadnych treści krzywdzących, nienawiści, przemocy.

7) Dzieci i młodzi

• Wspólne korzystanie — dorosły obok, jasne zasady i granice.
• Bez danych osobowych — imię/nazwisko/zdjęcia poza systemem.
• Edukacja — ucz różnicy między faktem, opinią i fikcją generowaną.

📡 Status działu

To wersja startowa. Z czasem dojdą krótkie scenariusze „co zrobić gdy…”, wzory polityk użycia AI i checklisty do wdrożeń.

Autor: Danio & AI · Dział „Etyka i Bezpieczeństwo” — część Warrior Angel Studio Universe. Szacunek, odpowiedzialność, świadomość.